درمان دارویی عقرب گزیدگی

احتمال عقرب گزیدگی

” اگر در ایران زندگی می کنید باید گفت شما به شدت مستعد گزیده شدن توسط عقرب ها هستید. عقرب گزیدگی اتفاق رایجی است که معمولاً شب هنگام رخ می دهد. چه در خانه ای در یک شهر بزرگ و یا روستا در حال استراحت باشید و چه در حال گذران تعطیلات در منطقه ای در حومه شهر، این احتمال که دچار عقرب گزیدگی شوید وجود دارد. اولین اقدامی که اغلب افراد برای درمان عقرب گزیدگی انجام می دهند، مراجعه به مراکز درمانی است. “

گاهی مسائلی مانند فاصله زیاد از مراکز درمانی، عدم دسترسی به وسایل نقلیه، و یا مراجعه به یک مرکز درمانی فاقد امکانات، می تواند دریافت فورت های پزشکی را چندین ساعت به تعویق بیندازد. در چنین شرایطی آگاهی از کمک‌ های اولیه در موارد عقرب گزیدگی، یا برخی روش های درمانی ساده نیش عقرب، کمک می کند تا درد و التهاب فرد، کاهش یابد و حتی در برخی موارد می تواند فرد را از مرگ حتمی نجات دهد.

چگونگی درمان عقرب گزیدگی

اما شاید دانستن اینکه پزشکان چطور با استفاده از داروها تاثیرات زهر عقرب را خنثی می کنند جالب باشد.
به همین دلیل در این مقاله به موضوع درمان های دارویی عقرب گزیدگی خواهیم پرداخت.

درمان داروئی علائم عقرب گزیدگی توسط متخصصین

مسکن های ضد التهابی

استفاده از مسکن ها در روند درمان نیش عقرب، ضرورت دارد! چرا که درد ناشی از زهر عقرب ها شدید و بی وقفه است.

به علاوه بهترین نوع مسکن هایی که می توانند در درمان عقرب گزیدگی مورد استفاده قرار بگیرند، داروهایی هستند که خاصیت ضد التهابی دارند. به عنوان مثال، سالیسیلات، یکی از انواع مسکن های ضد التهابی است که در موارد عقرب گزیدگی مورد استفاده قرار می گیرد. استفاده از سالیسیلات ها می تواند باعث ابتلا به سندرم لیل یا سندرم ریه شود، این حالت بیشتر در کودکان دچار عفونت های ویروسی تحت درمان با سالیسیلات ها، ایجاد می شود. سندرم ری که اغلب کشنده است و علائم آن می تواند با علائم پیشرفته عقرب گزیدگی اشتباه گرفته شود، نسبت شیوع بسیار ناچیز دارد. در واقع حدود ۰.۸ مورد در هر میلیون کودک، گرفتار این سندرم می شوند.

بنابراین، پس از بررسی نسبت ریسک ابتلاء به سندرم در مقایسه با میزان مفید بودن دارو برای درمان عقرب گزیدگی، پزشک تصمیم می گیرد که تجویز سالیسیلات برای بیمار مفید است یا خیر. توجه داشته باشید که ۱۵ الی ۲۰ درصد از عقرب گزیدگی ها وخیم هستند و از این میان، ۰.۵ الی ۱ درصد آن ها می‌ توانند سبب مرگ کودکان شوند. در چنین مواردی استفاده از برخی روش های درمانی دیگر نیز می تواند مفید باشد. به عنوان در یک سری از تحقیقات، بی حسی موضعی با استفاده از  لیگنوکائین ۱% را توصیه می ‌کنند.

مسکن های مورفین دار

در مقابل، اگرچه استفاده از مسکن های نظیر کدئین، ترامادول که دارای مرفین یا مشتقات آن هستند، بسیار موثر است، اما از آنجایی که گیرنده های شبه مخدرها مانع از بازجذب نورآدرنالین می شود؛ باید از مصرف این داروها اجتناب کرد.
چراکه این عوامل می ‌توانند باعث بدتر شدن وضعیت تنفسی بیمار شوند.

مهمترین عوارض ناشی از نیش عقرب

هدف استفاده از بسیاری از داروهای تجویز شده در درمان نیش عقرب، درمان فشار خون، آریتمی، نارسایی قلبی و ادم ریوی مرتبط با اثر زهر بر بدن است. با این حال، باید در نظر داشت که منشأ اصلی این علائم، افزایش مقاومت عروقی ناشی از انقباض عروق محیطی است که در نتیجه عملکرد کاتکول آمین ها ایجاد می شود.

درمان فشار خون و آریتمی قلبی ناشی از نیش عقرب

در میان وازودیلاتورها، مسدود کننده های آدرنرژیک آلفا ۱، به ویژه پرازوسین، مورد توجه هستند. پرازوسین یکی از مواردی است که برای معالجه نیش عقرب به خصوص در هند توصیه می شود. استفاده از این دارو آسان است و هیچ موارد منع مصرف عمده ‌ای ندارد. پرازوزین از نیفدیپین مؤثرتر است و باعث جلوگیری از هجوم یون کلسیم سلول های عضلانی صاف در شریان ها و مهار انقباض آن ها می شود. هیدرالازین از آزاد شدن یون های کلسیم در عضله صاف دیواره عروق جلوگیری می کند و به این ترتیب از انقباض بیش از حد عضلات و افزایش فشار خون که یکی از عوارض رایج عقرب گزیدگی است، جلوگیری می کند.

عوارض استفاده از هیدرالازین

اگرچه هیدرالازین داروی موثری است اما دارای معایب متعددی از جمله تحریک سیستم عصبی سمپاتیک است که باعث افزایش ضربان قلب، با خطر انفارکتوس میوکارد و افزایش رنین پلاسما شده و منجر به احتباس ادرار می شود که نیاز به درمان با مسدود کننده آدرنرژیک گیرنده های بتا ۲ و دیورتیک دارد. علاوه بر این، هیدرالازین تزریقی، نوعی فشار خون طولانی مدت تولید می کند که کنترل آن دشوار است.

درمان عقرب گزیدگی با کاپتوپریل

کاپتوپریل، داروی دیگری است که برای درمان عقرب گزیدگی پیشنهاد می شود. این دارو تخریب برادی کینین را که نقش مهمی در ایجاد ورم حاد ریوی دارد، مهار می کند. کلونیدین آگونیست گیرنده های α۲ آدرنرژیک است که فعالیت سمپاتیک را مهار می کند؛ و باعث کاهش ضربان قلب و فشار خون محیطی می شود. همچنین باعث کاهش ضربان قلب و فشار خون محیطی می‌شود. کلونیدین می تواند یک داروی مفید برای درمان نشانه های عقرب گزیدگی باشد، اما هیچگاه در معالجه نیش عقرب ارزیابی نشده است.

استفاده از داروهای ضد آریتمی در درمان عقرب گزیدگی

هنگامی که نارسایی قلبی تأیید شود، بسیاری از پزشکان به تنهایی یا همراه با دیورتیک ها یا دارو های ضد آریتمی، هوتوتامین را تجویز می کنند. در بسیاری از تحقیقات مشخص شده که پرازوسین کمی سریعتر از دبوتامین اثر می کند و مدیریت آن آسان‌ تر است. با این حال، این نتیجه را نمی توان به تمامی موارد عقرب گزیدگی تامیم داد زیرا این موضوع می تواند به دلیل شرایط خاص گزیدگی یا گونه های مختلف عقرب به کار برده شده در تحقیقات فوق، به دست آمده باشد.

درمان اختلالات عضلانی

اختلالات عصبی عضلانی اغلب با داروهای فعال کننده گیرنده های اسید گاما بوتیریک (GABA) فعال می شوند که مهار تحریک پذیری سلول های عصبی پس سیناپسی را درمان می کنند. بنزودیازپین ها به دلیل توزیع سریع در ارگانیسم بدن و به دلیل اینکه نیمه عمر کوتاهی نسبت به سایر داروهای ضدتشنج مانند باربیتورات ها (به عنوان مثال فنوباربیتون) دارند، از مزیت های بالایی برخوردار هستند. باربیتورات ها همچنین بر تنفس، تاثیر منفی می گذارند. بنزودیازپین در درمان فشار خون مفید است و می‌تواند داروی اولیه برای درمان نیش عقرب باشد.

دارو های ضد پاراسمپاتیک

به طور کلی، داروهای ضد پاراسمپاتیک مانند آتروپین، به طور معمول در درمان نیش عقرب توصیه نمی‌شوند.

زیرا این داروها از تعریق، که برای تنظیم دما بدن به ویژه در کودکان ضروری است جلوگیری می کنند، اثرات آدرنرژیک نیش عقرب را شدت می بخشند همچنین افزایش فشار خون و عوارض عدم خون رسانی به بافت ها را تقویت می کنند. با این حال، این داروها می توانند در موارد کاهش شدید ضربان قلب یا بلوک کامل دهلیزی که گاهی در موارد عقرب گزیدگی مشاهده می شود، مفید باشند.

نتیجه گیری

داروهای ضد التهاب هرگز در مطالعات بالینی رسمی درمان نیش عقرب ها، مورد استفاده قرار نگرفته اند! با این حال، بی شک ارزش درمانی آن ‌ها حتی با در نظر گرفتن ریسک عوارض جانبیشان، قابل‌ توجه است.
همانطور که دیدیم، مطالعات تجربی ثابت کرده اند که مارکرهای بیولوژیکی التهابی بسیاری، در عقرب گزیدگی دخیل هستند که در مطالعات کلینیکی نیز به اثبات رسیده اند. یکی از مسائل جدیدی که از طریق تحقیقات بالینی بدست آمده، این است که با مسکن دارای خاصیت ضد التهابی مانند سالیسیلات، درمان درد عقرب گزیدگی کار سختی نیست.

در نهایت باید گفت انتخاب صحیح داروی مناسب برای درمان نیش عقرب، دشوار است.
زیرا نشانه ‌ها عقرب گزیدگی همچنین دوز مناسب داروها، به شدت تحت تاثیر موارد مختلف، قرار دارد.

برخی موارد پیچیده کننده درمان نیش عقرب عبارتند از:

• نوع عقرب
• میزان زهر تزریق شده
• عوارض جانبی داروها
• سن فرد گزیده شده
• بیماری های زمینه ای افراد گزیده شده

نکته پایانی این است که پیشگیری حتی از مؤثرترین درمان هم بهتر است.
با استفاده از سم عقرب کش اسکورپیان کیلر می توانید خود را در برابر عقرب گزیدگی ایمن کنید.