عقرب ها در بسیاری از افراد موجب وحشت می شوند، این موجودات همیشه از طرف انسان ها مورد نفرت بوده اند. احتمالاً این وحشت به خاطر انبرک هایی به نام پدیپالپ است که در انتهای دهان قرار گرفته اند و همچنین به خاطر نیش دردناک و گاهی کشنده آن ها است. با شناخت بیشتر از زیستگاه و رفتار عقرب ها، می توان از این موجودات به راحتی دوری کرد.
عقرب ها، فسیل های زنده روی زمین
عقرب ها مدت هاست که روی خشکی زندگی می کنند و جزو اولین حیواناتی هستند که حدود ۴۲۰ میلیون سال پیش، با زندگی در خشکی سازگار شده اند. سوابق فسیلی از آن دوره مربوط به عقرب بزرگ دریایی است که طول آن حدود ۱ متر بوده است. عقرب های امروزی از ریه های کتابی برای تنفس استفاده می کنند، این ارگان نوعی اندام تنفسی است که توسط بعضی از گونه های عنکبوتی نیز مورد استفاده قرار می گیرد و بسیار به آبشش شبیه است و همین موضوع، ریشه دریایی این بندپایان را تائید می کند.
زیستگاه عقرب ها
عقرب ها در همه قاره ها به جز قطب جنوب، در زیستگاه هایی مختلف از جنگل های بارانی گرمسیری گرفته تا چمنزارها و بیابان ها یافت می شوند.
رفتار عقرب ها در انتخاب زیستگاه شان چه تأثیری دارد؟
اکثر عقرب ها زندگی شبانه دارند و به صورت انفرادی زندگی می کنند.
آن ها معمولاً در تمام طول زندگی در همان قلمروشان باقی می مانند. بسیاری از گونه های عقرب در حفره هایی که ایجاد کرده اند، زندگی می کنند، برخی از زیست شناسان و دانشمندان نیز بیان کرده اند که عقرب ها، در این حفره ها به خاطر آسیب ندیدن توسط حیوانات دیگر، مخفی می شوند.
عقرب ها بیشتر در شب به شکار و تغذیه می پردازند
عقرب ها از خاک و خاشاک و انواع دیگر پناهگاه ها برای پنهان کردن خودشان از شکارچیان و خنک ماندن در روزهای گرم و همچنین گرم شدن در شب های سرد استفاده می کنند. لانه های آن ها به طور معمول کوچک است. گونه هایی از عقرب ها که لانه ای برای پنهان شدن ندارند، از درخت ها بالا رفته یا در زیر پوست یا بستر برگ ها، پنهان می شوند.
عقرب ها عمدتاً در محیط های تاریک و مرطوب مخفی می شوند.
هنگامی که به طبیعت می روید، نزدیک به مکان های زیر احتیاط کنید و از نشستن در آنجا پرهیز کنید.
- کنار تخته سنگ ها
- کنار و در امتداد درز و شکاف صخره ها
- نزدیک به درخت ها
- محیط های مرطوب زیر درخت ها
تأثیر رفتار عقرب ها بر مشخصات ظاهری آن ها
عقرب ها جزء حشرات نیستند.
آن ها جزو بندپایان هستند که شامل عنکبوتیان و کنه ها می شوند و دارای هشت پا و دو ناحیه اصلی بدن یعنی پروزوم یا سفالوتوراکس و اپیستوزوما یا شکم هستند. در پروبوس یا سر، ۲ چشم در بالا و ۲ تا ۵ چشم جانبی در هر طرف دارد.
بینایی ضعیف عقرب ها
حتی با وجود همه آن چشم ها، عقرب ها نمی توانند خیلی خوب ببینند!
با این حال، حساسیت چشم های آن ها در بین همه بندپایان در بالاترین حد قرار دارد. بینایی عقرب ها به نوع زیستگاه هایی که در آن زندگی می کنند، بستگی دارد.
به طور کلی، چشم های عقرب ها عمدتاً حرکت و نور را تشخیص می دهند.
جهت یابی در عقرب ها
چهار جفت پای عقرب به پروزوما وصل شده است.
عقرب ها مسیر حرکت خود را از طریق ساختارهای حسی در پاهایشان می یابند و با ایجاد ساختار هایی قلم مو مانند به نام پکتین که به قسمت زیر شکم وصل است به علاوه موهای حسی ریز برای شناسایی لرزش ها استفاده می کنند. عقرب های نر نیز برای یافتن ماده از پکتین ها استفاده می کنند و عقرب های تازه متولد شده از آن ها برای تشخیص مادرشان استفاده می کنند.
رژیم غذایی عقرب ها
عقرب ها برای تغذیه از روش های مختلفی استفاده می کنند.
وعده غذایی عقرب ها، ممکن است شامل موجودات زیر باشد:
- یک حشره کوچک مانند جیرجیرک
- ملخ
- عنکبوت
- موش های کوچک
- مارمولک
نحوه شکار در عقرب ها
- در حالت انتظار ماندن برای شکار طعمه
- جستجو برای پیدا کردن شکار
- ساخت تله برای به دام انداختن شکار
” زیستگاه و رفتار عقرب ها می تواند در نحوه شکار کردنشان مؤثر باشد. بسیاری از گونه های عقرب برای شکار کردن در پناهگاهایشان با انبرک های باز و اندام نیش زنی آماده برای حمله، منتظر می مانند. برخی دیگر از گونه های عقرب، طعمه هایشان را جستجو می کنند و بعضی از گونه ها حتی ممکن است تله های پنهانی در ماسه برای شکار طعمه، حفر کنند. “
عقرب ها تراکم زیادی از موهای حساس روی پاهایشان دارند که به وسیله این موها حتی می توانند یک حشره در حین پرواز را شناسایی کنند. زمانی که طعمه در نزدیکی شان است، آن را با انبرک ها گرفته و له می کنند. بیشتر عقرب ها فقط در صورت نیاز از نیش سمی شان استفاده می کنند، چون که بدن عقرب ها برای تولید زهر به انرژی زیادی لازم دارد. عقرب های کوچکتر و جوانتر ممکن است از اندام نیش زنی خود بیشتر از عقرب های پیر و بزرگتر استفاده کنند.
بررسی تغذیه در عقرب ها
عقرب ها دهان بسیار کوچکی دارند و فقط می توانند از مایعات تغذیه کنند.
بنابراین طعمه ای که شکار می شود، در آنزیم هایی که توسط عقرب ها ترشح می شود، به مایع تبدیل شده و آماده مکیدن می شود. این فرایند ممکن است تا یک ساعت طول بکشد. عقرب ها مانند انسان ها، هر روز غذا نمی خورند و برخی از گونه های عقرب موجود در زیستگاه های خشک تا زمانی که بدنشان آب داشته باشند، می توانند تا ۱۲ ماه بدون غذا زنده بمانند. اما به طور معمول، عقرب ها حداقل هر دو تا سه هفته یک وعده غذایی می خورند. آن ها با تغذیه از حشرات، نقش مهمی در اکوسیستم بازی می کنند.
عقرب ها ممکن است ۴۵ نوع سم مختلف در زهرشان داشته باشند.
از این ترکیبات موجود در زهرها، بعضی از آن ها روی حشرات، برخی بر روی سخت پوستان و برخی روی مهره داران اثر می کنند. عقرب ها از زهرشان برای شکار طعمه و محافظت از خودشان استفاده می کنند. زیستگاه عقرب ها نقشی در میزان کشندگی نیش آن ها ندارد.
چه موجوداتی عقرب ها را شکار می کنند؟
شکارچیان عقرب ها شامل برخی از موجودت زیر هستند:
- هزارپا
- موش
- جغدها
- خفاش ها
- پرنده نوک شاخ زمینی جنوبی
برخی از حیوانات مانند خدنگ ها (گروهی از گربه سانان) در برابر زهر عقرب ها مصون یا مقاوم هستند و به راحتی عقرب ها را با دست گرفته و می خورند.
ترکیبات نیش عقرب
عقرب ها هنگام دفاع از خود و یا شکار کردن یک موجود بسیار بزرگتر از خود از نیش زدن استفاده می کنند. ترکیبات سم موجود در اولین نیش معمولاً از ترکیبات سم در نیش های بعدی بیشتر و قوی تر هستند. این زهر به حدی قوی است که می تواند طعمه ای مانند انواع مهره داران را از پای بیندازد و نیش های بعدی دارای مقدار مواد کشنده کمتری هستند.
آیا تمام عقرب ها، تهدید کننده زندگی انسان هستند؟
همه عقرب ها دارای زهر هستند اما از بین ۱۵۰۰ گونه، فقط حدود ۲۵ گونه از عقرب ها، تهدید کننده زندگی انسان محسوب می شوند. نیش اکثر گونه های عقرب، برای کشتن بسیاری از حشرات یا عنکبوت ها کافی است اما در انسان ها صرفاً مانند یک نیش زنبور دردناک است و نیش تعداد کمی از عقرب ها برای انسان کشنده است اما ممکن است منجر به واکنش های حساسیت زا در انسان شود. برای اطمینان از سلامتی فرد عقرب گزیده، پزشک بایستی تأثیرات زهر عقرب را مورد بررسی قرار داده و درمان کند.
شناخت زیستگاه و رفتار عقرب ها یعنی آگاهی از اینکه آیا در جایی که ما زندگی می کنیم آیا عقرب وجود دارد؟
آیا این عقرب ها خطرناک هستند؟
هنگام مواجهه با عقرب ها باید چه کارهایی انجام داد؟
اینکه بهترین راه از بین بردن آن ها در محیط خانه چیست؟ می تواند در کاهش خطرات ناشی از وجود عقرب در خانه مؤثر باشد. اما بهتر است برای پیشگیری از ورود عقرب ها به خانه و همچنین دفع سریع آن ها از سموم مخصوص دفع عقرب ها استفاده کنید.
