عقرب ها موجودات شگفت انگیز و ترسناک
عقرب ها از جمله قدیمی ترین جانوران کره زمین هستند که در دسته بندپایان قرار می گیرند. این موجودات قادر به تحمل شرایط سخت دمایی بوده و می توانند تا یک سال بدون غذا نیز زنده بمانند و بسته به محیطی که در آن قرار داشته اند، توانسته اند تکامل پیدا کنند. عقرب، از سرسخت ترین و سازگارترین موجودات کره زمین در شرایط مختلف است.
عقرب ها موجودات کوچک شگفت انگیزی هستند.
از این موجودات تقریبا ۲ هزار گونه شناخته شده و در تمام قاره ها بجز قطب جنوب وجود دارند. این موجودات بندپا توانسته اند با سخت ترین شرایط کره زمین تطبیق یافته و زنده بمانند. یک مزیت تکاملی موجود در عقرب ها، توانایی کند کردن سرعت متابولیسم بدنشان است. عقرب ها اندامی به نام هپاتوپانکراس دارند که کاملا کارآمد بوده و همان عملکردهایی که کبد و پانکراس در انسان ها دارند را انجام می دهد.
تنها جایی از کره زمین که عقرب ها را در آن پیدا نخواهید کرد، قطب جنوب است
ویژگی های خاص در بدن عقرب
عقرب ها موجوداتی بندپا هستند.
آن ها بی مهرگانی با اسکلت خارجی هستند، بدنی بند بند و ضمائم مفصل دار یا بند بند دارند. اندازه بدن آن ها از ۱.۵ سانتیمتر تا ۱۹ سانتیمتر متغیر است. میانگین طول عمر آن ها در حیات وحش بین ۲ تا ۱۰ سال است؛ با این حال، برخی از عقرب ها که به عنوان حیوان خانگی مورد مراقبت قرار می گیرند، تا ۲۵ سال نیز عمر کرده اند. اسکلت خارجی از کیتین تشکیل شده است. دارای ۸ پا، دو چنگال، بین ۶ تا ۱۲ چشم و دمی که زهر سمی وارد بدن می کند، هستند.
حدودا ۲۵ گونه از عقرب ها سمی دارند که قادر به کشتن انسان است
بینایی
با اینکه بسته به نوع گونه بین ۶ تا ۱۲ چشم دارند، نمی توانند همه چیز را خوب ببینند یا حداقل تصویر واضحی ندارند. با وجود چنین نقصی، چشم های مرکزی آن ها، یکی از حساس ترین گونه های چشم نسبت به نور در سلسله جانوران باشد. این چشم ها به آن ها این امکان را می دهد تا در شب به کمک سایه هایی که از نور ستاره ها تشکیل شده حرکت کنند.
چشم های خارجی یا جانبی فقط می توانند تغییرات شدت نور را حس کنند.
این قابلیت باعث می شود که بتوانند چرخه های روزانه خود را ایجاد کنند. حتی برخی از گونه های عقرب در دم های خود، گیرنده های نوری دارند.
تنفس
شش های آن ها که به ریه های کتابی معروف هستند، در داخل حفره شکمی قرار گرفته و از طریق یک منفذ کوچک به محیط اطراف راه دارند. همراه با حرکت عقرب، کربن دی اکسید و اکسیژن از بین لایه های موازی کوتیکول نازک مبادله می شوند. این شیوه عملکردی باعث شده تا شبیه به صفحات یک کتاب باشند و به همین دلیل به آن ها ریه های کتابی می گویند. این نوع شش ها و تفاوت های خاصی که در شیوه های حرکتی وجود دارند، سیستم های ابتدایی بدنی هستند که متفاوت با اولین گونه های شناخته شده از عقرب های فسیل شده هستند که آبشش داشته اند.
عقرب ها دارای شش ها کتابی هستند
پرزهای نگه دارنده بدن
طیف گسترده ای از زیستگاه هایی که عقرب ها در آن زندگی می کنند، این امکان را فراهم ساخته تا پاهای عقرب به شیوه های بسیار جالبی تکامل پیدا کنند. گونه های ماسه زی، موهای ظریفی به نام setae روی پاهای خود دارند که مساحت سطح را افزایش داده و به آن ها کمک می کند تا بدون فرو رفتن در شن و ماسه به راه رفتن ادامه دهند. گونه های Hadogenes Troglodytes بالارونده از صخره فقط بر روی صخره ها مشاهده می شوند این موها روی پاها و چنگال های عقرب، به آن ها امکان چسبیدن به صخره ها و حتی وارونه شدن را به آن ها می دهد. بسیاری از سایر گونه های عقرب، در خیلی از محیط های دیگر تطبیق های تکاملی مشابهی دارند.
تولید مثل
بسته به نوع گونه، عقرب ها بین ۲ تا ۱۰۰ نوزاد به دنیا می آورند. با این حال، تعداد متوسط زاد و ولد آن ها ۸ تا ۱۰ عدد است. وقتی بچه عقرب ها به دنیا می آیند تا زمانی که اولین پوست اندازی آن ها انجام شود به قسمت پشتی بدن عقرب ماده می روند. بعد از این، تا قبل از اینکه به دوره بلوغ برسند، به طور مستقل زندگی کرده و چندین بار، معمولاً بین ۵ تا ۷ بار پوست اندازی می کنند. مراحل رشد عقرب ها را به کمک تعداد دفعات پوست اندازی در آن ها می سنجند.
تغذیه در عقرب ها
عقرب ها در مقایسه با اندازه بدنشان، مقدار زیادی غذا مصرف می کنند. به عنوان مثال، عقرب ها در یک وعده غذایی حدود یک سوم وزن بدنشا، غذا می خورند. عقرب ها به دلایل زیر، می توانند تا ۱۲ ماه بدون خوردن غذا زنده بمانند.
- مقدار غذای زیادی که مصرف می کنند
- شیوه مؤثری که بدن آن ها از مواد غذایی استفاده می کند
- توانایی کاهش سرعت متابولیسم بدن
عقرب ها بین ۵ تا ۵۰ بار در سال غذا می خورند
عملکرد متابولیسم در عقرب ها
متابولیسم در عقرب ها با سایر جانوران متفاوت است.
برخی موجوداتی که خواب زمستانی دارند، این توانایی را ندارند که در مواقع نیاز، به سرعت عملکرد متفاوتی داشته و سرعت خود را بالا ببرند. اما عقرب ها، چنین نقطه ضعفی ندارند و با اینکه در شرایطی با متابولیسم پایین هستند، اگر طعمه ای پیش روی آن ها قرار بگیرد، به سرعت حمله کرده و آن را شکار می کنند. در کنار توانایی فوق العاده عقرب ها در این حالت که می توانند تا یک سال شکار نکرده و تغذیه ای نداشته باشند، برخی از گونه های عقرب نیز می توانند تا ۲ روز زیر آب زنده بمانند یا حتی سایر گونه ها می توانند دمای ۴۷ درجه سانتیگراد را تحمل کنند.
عقرب های کشنده
همه عقرب ها سمی هستند، اما زهر ناشی از نیش تمام آن ها برای انسان کشنده نیست. در بین ۲۰۰۰ گونه شناخته شده عقرب در جهان فقط ۲۵ گونه از آن ها کشنده هستند. تمامی ۲۵ گونه شناخته شده از خطرناکترین عقرب های جهان که قادر به کشتن انسان ها هستند، عضوی از خانواده بوتیده (Buthidae) هستند.
این خانواده نوروتوکسین (سمومی که بر سیستم عصبی تأثیر می گذارند) پیچیده ای تولید می کند که موجب عوارض زیر می گردد:
- تشنج
- فلج شدگی
- بی نظمی های ضربان قلب
تمامی این نشانه ها منجر به مرگ می شوند و برای جلوگیری از آن باید پادزهر تجویز شود.
فقط ۲۵ گونه عقرب کشنده در جهان وجود دارد
فریب برخی از عقرب های با جثه خیلی کوچک را نخورید، حتی عقرب های جوان هم می توانند همان میزان زهر را با هر بار نیش تزریق کنند که بالغین آن ها به بدن وارد می کنند.
به طور کلی، میزان کشندگی زهر در عقرب ها به عوامل زیر وابسته نیست:
- اندازه بدن عقرب
- زیستگاه
- رنگ بدن
- نر و یا ماده بودن عقرب
خاصیت فلوئورسانس
بدن عقرب ها زیر نور UV حالت فلورسانس پیدا می کند.
این اتفاق به این دلیل است که اسکلت خارجی آن ها با اتصال عرضی زنجیره های پروتئینی در کوتیکول خارجی آن ها شکل می گیرد. به همین خاطر، استفاده از لامپ های سیاه UV شیوه استانداردی است که زیست شناسان برای مشاهده رفتار عقرب ها در شب استفاده می کنند. با رشد عقرب در هر یک از مراحل رشد و نمو، شدت نور فلورسانسی که از آن ها ساطع می شود نیز بیشتر خواهد شد.
عقرب ها زیر نور ماوراء بنفش می درخشند
کیتین، ماده ای است که اسکلت خارجی عقرب را تشکیل می دهد.
این ماده کاربردهایی در صنایع مختلف دارد که در ادامه به آن ها اشاره شده است:
- مؤثر در سرعت بخشی به بهبود زخم
- نانو حامل داروها در بدن برای گیرنده های خاص
- استفاده در صنایع تولید کاغذ
کاربرد زهر عقرب در درمان های پزشکی
دانشمندان بسیاری در سراسر جهان، اخیرا در حال مطالعه بر روی زهر عقرب برای مبارزه با درد هستند. با وجود عوارض جانبی مرتبط با مصرف بسیاری از داروهای موجود در بازار، مثل مورفین و ویکودین، محققین به دنبال هر چیزی هستند تا راه حلی برای کنترل درد بدون ایجاد اعتیاد پیدا کنند.
سموم پپتیدی در زهر عقرب، کانال های سدیمی را تحت تأثیر قرار می دهند. ۹ کانال سدیمی در بدن انسان هستند و تنها برخی از آن ها پیام های درد را به مغز می رسانند. در صورتی که محققین بتوانند بفهمند که چطور سموم عقرب با این زیرگونه های کانال سدیمی برهمکنش می دهند، می توان امیدوار بود که بتوانند راهی برای متوقف کردن سیگنال های درد به مغز پیدا کنند.
شاید عقرب ها زمانی به یکی از موجودات بسیار مفید برای درمان بیماری ها در انسان تبدیل شوند. اما زمانی که عقرب ها به خانه های ما راه پیدا می کنند، باید خود را از نیش دردناک آن ها در امان بداریم. عقرب ها، ویژگی های منحصر به فردی دارند که آن ها را به موجودی سرسخت تبدیل می کند. بهتر است برای از بین بردن این موجودات، از سموم قوی دفع عقرب استفاده کنیم.