کمک های اولیه عقرب گزیدگی

” عوارض ناشی از نیش عقرب، شامل زخم یا عکس العمل هایی می باشد که در اثر گزش یا ورود زهر عقرب به بدن، ایجاد می شود. عقرب گزیدگی اتفاقی است که جلوگیری از عوارض شدید آن، در گرو اقدامات اولیه سریع و صحیح است. به مجموعه این اقدامات که می توانند منجر به نجات جان افراد شوند، کمک های اولیه عقرب گزیدگی می گویند. “

عقرب ها، زیستگاه و خطرات ناشی از آن ها

• عقرب گزیدگی، کلیه زخم ها یا عوارض پوستی ایجاد شده در نتیجه نیش عقرب، همچنین واکنش های آلرژیکی که زهر عقرب در بدن ایجاد می کند را در بر می گیرد. با وجودی که عقرب گزیدگی در ابعاد جهانی پدیده ای نادر است، اما این اتفاق در کشور ما به وفور دیده می شود. به همین دلیل آشنایی با کمک های اولیه مرتبط با عقرب گزیدگی، از جمله مواردی است که هر ایرانی باید نسبت به آن آگاه باشد.
• عقرب ها تقریباً می توانند در هر نقطه ای از دنیا زندگی کنند. این موجودات در اکثر موارد، مکان های دور از نسان ها را برای زندگی ترجیح می دهند. با این وجود برخی از گونه های عقرب محیط های زندگی مشترکی با انسان ها دارند. درواقع اکثر موارد عقرب گزیدگی گزارش شده، مربوط به این عقرب ها است.
• تمامی عقرب ها نیش زهرآگینی دارند و زهر آن ها اغلب از انواع نوروتوکسین ها است.
• در بیشتر موارد، زهر عقرب برای انسان خطرناک و کشنده نیست. با این حال برخی از گونه های عقرب می توانند با زهر خود سبب بروز علائمی شدید انسان ها شده و حتی سبب مرگ انسان شوند.

علل عقرب گزیدگی چیست؟

صدها گونه مختلف عقرب، در سرتاسر جهان زندگی می کنند که تنها تعداد کمی از آن ها برای انسان ها سمی و کشنده هستند.

برخی از گونه ­های خطرناک عقرب عبارتند از:

• عقرب دم پهن (چاق) عربی
• عقرب پوست درختی آریزونا
•  Deathstalker
• عقرب امپراطور
• عقرب قرمز هندی

معمولا عقرب ها در پاسخ به تحریکات، نیش می زنند و حتی در شرایط تحریک شدید، عمل نیش زدن به صورت غیر ارادی و سهواً اتفاق می افتد.

علائم و نشانه های نیش عقرب چیست؟

علائم و نشانه های عقرب گزیدگی به نوع گونه عقربی که نیش زده بستگی دارد و از شخصی به شخص دیگر متفاوت است.

سایر مواردی مؤثر بر علائم و نشانه های عقرب گزیدگی عبارتند از:

1. سن (کودک یا بزرگسال)
2. وزن
3. وضعیت عمومی سلامت بدن فرد (بیماری یا سابقه بیماری زمینه ای)

به طور کلی علائم و نشانه های نیش عقرب شامل موارد زیر هستند:

• در صورتی که نیش خفیف باشد: درد، سوزش و حس سوزن سوزن شدن در محل.
• تورم در محل نیش؛ نقاط قرمز و درد شدید (معمولا یک نقطه قرمز در محل نیش دیده می شود)
• مشکلات و اختلالات تنفسی؛ کمبود اکسیژن
• ضربان قلب نامنظم
• مشکلات ادراری؛ کاهش مقدار ادرار
• تاری دید، حرکت سریع چشم
• افزایش بزاق دهان
• اسهال
• درد معده یا شکم
• احساس بی قراری و گیجی
• سفتی عضلات؛ انقباض عضله در اثر ورود زهر به بدن
• تشنج و فلج

کمک های اولیه برای عقرب گزیدگی چیست؟

نکات کمک های اولیه برای نیش عقرب:

• محل نیش را با صابون و آب تمیز کنید.
• در صورتی که اندام های تحتانی مانند پاها توسط عقرب ها گزیده شده، عضو نیش خورده را بالا بگیرید.
• برای درمان واکنش های آلرژیک، از آنتی هیستامین استفاده کنید. آسپیرین و استامینوفن نیز در تسکین درد ناشی از زهر عقرب مؤثر است.
• در موارد عقرب گزیدگی اطفال، قبل از استفاده از هرگونه دارو برای کودک با پزشک مشورت کنید.
• کمی بالاتر از محل نیش را به کمک باند محکمی ببندید تا از پخش شدن سم جلوگیری کنید. با این حال، باند نباید به اندازه ای محکم باشد که جلوی جریان خون را بگیرد.
• یک پارچه یا لباس مرطوب و سرد، را روی ناحیه نیش زده بگذارید، اما از یخ استفاده نکنید.
• در صورتی که مشکل تنفسی ایجاد شده باشد، فرد مورد نظر باید CPR شود و این کار حتما باید توسط یک فرد آموزش دیده حرفه ای انجام شود.
• از پزشک متبحر کمک بگیرید.
• در صورت امکان، عقرب یا تصویری از آن را به مرکز خدمات درمانی ببرید تا برای شناسایی از آن استفاده کنند.

کمک اولیه برای نیش عقرب، باید توسط چه کسی انجام شود؟

در موارد عقرب گزیدگی خود شخص گزیده شده یا هر کسی که در نزدیکی اوست باید به سرعت کمک های اولیه را انجام دهد و به طور همزمان با فوریت های پزشکی تماس بگیرد.

پیش نشانگرهای عقرب گزیدگی چیست؟

• پیش نشانگرهای نیش عقرب، به موارد مختلفی از جمله، نوع عقرب، محل گزیدگی، شدت حساسیت و سلامت عمومی فرد بستگی دارد. در اکثریت موارد، پیش نشانگر ها می توانند مفید باشند، اگر با درمان مناسب و به موقع، همراه شوند.
• مرگ و میر ناشی از عقرب گزیدگی، در کودکان زیر ۶ سال، افراد مسن و افرادی که نقص سیستم ایمنی یا بیماری زمینه ای دارند، بیشتر گزارش شده است. در این موارد نیز درمان به موقع می تواند از مرگ فرد، جلوگیری کند.

چکار کنیم که عقرب ما را نیش نزند؟

با اقدامات زیر می توانید کاری کنید که در معرض نیش عقرب ها قرار نگیرید:

• اگر در نواحی که عقرب، مخصوصاً گونه های خطرناک آن فراوان است زندگی می کنید، هوشیار باشید.
• در چنین مناطقی، شب را در نواحی جنگلی یا صحرایی و خارج از منزل سپری نکنید.
• مناطقی مانند استان های جنوبی ایران، که تعداد عقرب ها در آنجا بسیار زیاد است، از سم قوی عقرب اسکورپیان کیلر برای ریشه کنی عقرب های مزاحم، استفاده کنید.
• وقتی عصر یا شب، بیرون از خانه هستید، لباس هایی بپوشید که کل بدن را می پوشانند.
• حتماً لباس ها یا کفش هایی را که مدت هاست نپوشیده اید، قبل از استفاده به خوبی بتکانید.
• با دست یا پای برهنه گوشه ها و بخش های دور افتاده و تاریک خانه را بررسی نکنید و در آنجا قدم نگذارید.
• از جمع شدن وسایل غیر ضروری و بلااستفاده در بخش های مختلف خانه مثل زیرزمین، انباری، گاراژ، کمد و غیره جلوگیری کنید.

اقدامات حیاتی که باید در موارد عقرب گزیدگی انجام داد کدامند؟

• اگر فرد واکنش آلرژیک دارد از آنتی هیستامین استفاده کنید.
• شناسایی نوع گونه عقربی که فرد را نیش زده در انتخاب روش درمانی صحیح، بسیار مهم است.